Σκιτσογραφίες εννοιών
Concept_cartoon_03.jpg

Οι σκιτσογραφίες εννοιών (concept cartoons) είναι σκιτσογραφήματα που περιέχουν φιγούρες και κείμενο. Πάνω σε μία κάρτα απεικονίζεται ένα κεντρικό θέμα, σενάριο ή περίσταση από μια καθημερινή δραστηριότητα, ένα πειραματισμό ή ένα φαινόμενο και συνάμα σχετικές καταγεγραμμένες απόψεις (3-5), οι οποίες εκφράζονται από φιγούρες παιδιών. Παρουσιάζοντας με ποικίλους ή διαφορετικούς τρόπους θέασης μια περίσταση φαίνεται ότι αυξάνεται η προβληματική της και δίνονται ερεθίσματα για ανάπτυξη ιδεών και απόψεων, μέσα από τη συζήτηση των ίδιων των περιστάσεων. Δεν είναι πάντοτε χιουμοριστικές σκιτσογραφίες, αλλά είναι σχεδιασμένες έτσι, ώστε να διεγείρουν τη σκέψη, να προκαλούν τη συζήτηση και την ανάπτυξη επιχειρημάτων. Δεν έχουν απαραίτητα μία και μοναδική «σωστή απάντηση». Σε πολλές περιπτώσεις το μόνο λογικό συμπέρασμα φαίνεται να μπορεί να διατυπωθεί με «εξαρτάται από …» ισχυρισμούς. Ακόμα και προφανείς ή απλές περιστάσεις φαίνεται να σχετίζονται ή να επηρεάζονται από μια πληθώρα παραγόντων, εφόσον αυτές διερευνηθούν ή εξεταστούν συστηματικά. Οι σκιτσογραφίες εννοιών προτείνονται ως διδακτικά και μαθησιακά εργαλεία για την ανάπτυξη επιχειρημάτων, διαδικασία, που είναι κάτι παραπάνω από ένα κειμενικό είδος, όπως αυτό πραγματεύεται στα σχολικά εγχειρίδια της γλώσσας, της ιστορίας, της μελέτης περιβάλλοντος, της γεωγραφίας, των φυσικών επιστημών κλπ. Πρόκειται για μια διαδικασία σκέψης, διατύπωσης και υποστήριξης ενός συλλογισμού, μέσα από διαχείριση δεδομένων, αξιολόγηση καταστάσεων και εμπειριών, με αξιοποίηση νοητικών διεργασιών σύνθεσης και αναστοχασμού.

Μέσα στην καθημερινή εκπαιδευτική και μαθησιακή διαδικασία, οι σκιτσογραφίες εννοιών μπορούν να χρησιμοποιηθούν:

  1. για την ανάδειξη, συνειδητοποίηση, αλλά και πρόκληση των εναλλακτικών ιδεών και αντιλήψεων των παιδιών για συγκεκριμένες περιστάσεις ή φαινόμενα
  2. για τη διαμόρφωση ερωτήσεων και παρουσίαση εναλλακτικών απόψεων από τα ίδια τα παιδιά
  3. ως μέσα προώθησης της εννοιολογικής αλλαγής πάνω στις εναλλακτικές ιδέες των παιδιών
  4. ως εναύσματα για συζήτηση και διατύπωση επιχειρημάτων
  5. ως εφαλτήρια για επιστημονικές διερευνήσεις και αναζητήσεις
  6. ως δραστηριότητες για τη δημιουργική ενασχόληση των παιδιών με τις φυσικές επιστήμες
  7. ως εφαρμογές των επιστημονικών ιδεών και απόψεων σε περιστάσεις της καθημερινής ζωής
  8. ως προεκτάσεις των μαθημάτων, ως εργασίες για το σπίτι ή ακόμα για την ανακεφαλαίωση ενός θέματος ή για την εστίαση σε ορισμένες σημαντικές πτυχές του
  9. για την προώθηση της γλωσσικής έκφρασης και τη διασύνδεσή της με τις φυσικές επιστήμες
  10. για την προώθηση της ιδέας για δημόσια πρόσβαση στην επιστημονική σκέψη και την ενίσχυση του επιστημονικού αλφαβητισμού των πολιτών.

Δείτε παρακάτω παραδείγματα σκιτσογραφιών εννοιών με τις χαρακτηριστικές φιγούρες, καθώς επίσης και με χειρόγραφες απεικονίσεις από σεμινάρια εκπαιδευτικών στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό

Concept_cartoon_01.jpg Concept_cartoon_02.jpg Concept_cartoon_04.jpg
Concept_cartoon_05.jpg Concept_cartoon_06.jpg Concept_cartoon_07.jpg
Concept_cartoon_08.jpg Concept_cartoon_09.jpg Concept_cartoon_10.jpg

Νεκτάριος Τσαγλιώτης
Εργαστήριο Φυσικών Επιστημών
στο 9ο Δημοτικό Σχολείο Ρεθύμνου